Analiza środowiskowa dotycząca projektowanych obwodnic miasta Grajewo (woj. podlaskie) w ciągu drogi krajowej nr 61 i 65
Analiza środowiskowa dotycząca projektowanych obwodnic miasta Grajewo (woj. podlaskie) w ciągu drogi krajowej nr 61 i 65
Wprowadzenie
1.1 Przedmiotem opracowania jest analiza środowiska w obszarze rozpatrywanych wariantów obwodnicy Grajewa w ciągach dróg krajowych Nr 61 Warszawa – Augustów i Nr 65 granica państwa – Ełk – Białystok – Bobrowniki”.
1.2 Obwodnica w ciągu drogi Nr 61 planowana jest jako droga klasy S (ekspresowa), docelowo dwujezdniowa.
1.3 Obwodnica w ciągu drogi Nr 65 – jako droga klasy GP (główna ruchu przyspieszonego) jednojezdniowa.
2. Ogólna charakterystyka planowanego przedsięwzięcia
2.1 Analizowane przedsięwzięcie będzie polegało na budowie dwóch obwodnic miasta Grajewo tj: drogi krajowej nr 65 przechodzącej przez centrum miasta w układzie południkowym z południa na północ i drogi nr 61 przechodzącej przez miasto w układzie równoleżnikowym z zachodu na wschód.
2.2 Są to dwa oddzielne przedsięwzięcia, przy czym wybór wariantu jednej z nich implikuje przebieg drugiej rozpatrywanej trasy.
2.3 Analiza środowiskowa dotyczy trzech scenariuszy prowadzenia tras i zawarta jest w jednym opracowaniu
Obwodnica w ciągu drogi krajowej nr 61
2.4 Projektowana obwodnica położona jest na terenie województwa podlaskiego w powiecie grajewskim, przebiega przez teren miasta i gminy Grajewo
2.5 Obwodnica będzie miała parametry drogi ekspresowej (S) o prędkości projektowej Vp - 100 km/godz. oraz prędkości miarodajnej Vm - 110 km/godz., promień łuków poziomych R = 1500 m.
2.6 Droga ta będzie prowadziła ruch w relacjach Warszawa - Jabłonna – Legionowo – Serock – Różan – Ostrołęka – Łomża – Grajewo – Augustów.
2.7 Na całej długości obwodnica będzie miała kontrolowaną akcesję ograniczającą włączenia do trasy tylko do powiązań na węzłach i obsługi MOP-ów.
Obwodnica w ciągu drogi nr 65
2.8 Projektowana obwodnica położona jest na terenie województwa podlaskiego w powiecie grajewskim, gminie Grajewo oraz na krótkim północnym fragmencie (obejście m. Prostki) na terenie województwa warmińsko - mazurskiego, w powiecie ełckim, gminie Prostki.
2.9 Obwodnica będzie miała parametry drogi głównej ruchu przyspieszonego (GP) o prędkości projektowej Vp - 80 km/godz. oraz prędkości miarodajnej Vm - 100 km/godz., promień łuków poziomych R = 1000 m.
2.10 Droga ta będzie prowadziła ruch w relacjach granica państwa – Gołdap – Olecko - Ełk – Grajewo – Mońki - Białystok – Bobrowniki.
3. Warianty przebiegu drogi
Wariant „0”
3.1 Wariant „O” polega na pozostawieniu obu dróg w dotychczasowym przebiegu.
Warianty wstępnie analizowane - przyczyny rezygnacji
3.2 Warianty z których zrezygnowano przebiegały przez tereny o trudnych warunkach geologicznych, cennych przyrodniczo oraz były w konflikcie z już istniejącym i projektowanym zagospodarowaniem terenów.
Warianty przyjęte do dalszych analiz
3.3 Do dalszych analiz przyjęto warianty z dokumentów planistycznych oraz te które nie uzyskały zdecydowanie negatywnej opinii organów ochrony środowiska i przedstawicieli samorządów lokalnych
4. Położenie administracyjne
4.1 Warianty drogi 61 położone są na terenie miasta i gminy Grajewo
4.2 Warianty drogi 65 położone są na terenie miasta i gminy Grajewo z tym ze wariant 2bic wychodzący poza granicę województwa podlaskiego przechodzi prze gminę Prostki w województwie warmińsko- mazurskim.
5. Charakterystyka zagospodarowania i użytkowania terenu w otoczeniu planowanych przebiegów drogi
Stan istniejący zagospodarowania pasa planowanej trasy i jej otoczenia
Droga nr 65
5.1 W wariancie 1 i 2 i jego podwariantach, droga biegnie w dolinie Ełku. Prowadzona jest w odległości od 500 do 2500 m od koryta rzeki. Przecina siatkę rowów melioracyjnych, przechodzi w pobliżu jeziora Brajmura, biegnie pasem łąk i pastwisk w pobliżu osiedli mieszkaniowych w Grajewie i zabudowy mieszkaniowej wsi Koszarówka.
5.2 Na terenie województwa warmińsko-mazurskiego wariant 2c przechodzi przez tereny leśne położone w obszarze chronionego krajobrazu Pojezierza Ełckiego.
5.3 W wariancie 2c obwodnica dwukrotnie przekracza rzekę Ełk.
5.4 W wariancie 3 obwodnica przecina tereny rolne, głównie grunty orne.
Droga nr 61
5.5 W wariantach 2 i 3 obwodnica przechodzi po południowej stronie miasta, od zachodu przez tereny upraw rolnych, omija od północy zabudowę wsi Elżbiecie ( 3) lub (2) przechodzi przez tereny przemysłowe, dalej omija od północy ( 2) i południa ( 3) zabudowę wsi Koszarówka, następnie wkracza na tereny łąkowe doliny Ełku.
5.6 Na terenach wysoczyznowych oba warianty przechodzą przez tereny leśne. Są to niewielkie powierzchniowo kompleksy o miernych walorach przyrodniczych.
5.7 Warianty 2 i 3 przecinają koryto Ełku i przez tereny łąkowe i rolne włączają się do istniejącej drogi 61 na wschód od miasta.
5.8 Wariant 1 prowadzony jest po północnej stronie miasta. Trasowany w większości przez tereny rolne, na terenie województwa warmińsko- mazurskiego przecina tereny leśne, następnie wkracza w dolinę Ełku, przechodzi przez rzekę, w podwariancie 1a i 1 b przecina tereny leśne. Zabudowa oddalona jest o ponad 150 m
Przyszłe zagospodarowanie według dokumentów planistycznych
5.9 Na terenie miasta obowiązującym dokumentem planistycznym jest:
¨ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Grajewo, przyjęte uchwałą nr 75/XI/99. Rady Miasta w Grajewie z 29.XII 1999 r.
5.10 W w/w dokumencie prowadzona obwodnica Grajewa w ciągu drogi 65 po stronie wschodniej miasta, w dolinie rzeki Ełk.
5.11 Natomiast tereny po zachodniej stronie miasta wskazano jako rozwojowe.
6. Charakterystyka środowiska oraz przewidywanych emisji i oddziaływań przedsięwzięcia na środowisk
geomorfologia .
¨ Analizowany obszar położony jest na styku trzech jednostek geomorfologicznych. Są to:
¨ od zachodu Wysoczyzna Kolneńska
¨ od wschodu Kotlina Biebrzy
¨ od północy Pojezierze Ełckie
6.1 Pojezierze Ełckie stanowi wysoczyznę polodowcową o powierzchni falistej lub pagórkowatej, genetycznie związaną ze zlodowaceniem środkowopolskim poprzecinaną licznymi rynnowymi jeziorami .
6.2 W obszarze analizowanych przebiegów obwodnic, w strefie wysoczyzn występują następujące formy morfologiczne
¨ pagórki kemowe o niewielkich rozmiarach ( na północ od Grajewa)
¨ zdenudowane wzgórza moren czołowych o względnych wysokościach 4.0 – 8.0 m
¨ równiny pojezierne
¨ zagłębienia wytopiskowe wypełnione wodą
6.3 W jej obrębie występują
¨ współczesna dolina rzeki Ełk – szeroka o płaskim, miejscami podmokłym dnie
¨ rozlegle obniżenia powytopiskowe o różnych kształtach, płaskim i miejscami podmokłym dnie
¨ zbiorniki wód powierzchniowych
¨ równiny sandrowe o wyrównanej powierzchni
6.4 Droga nr 65 w wariantach 3 prowadzona jest po stronie zachodniej miasta w strefie wysoczyznowej, po terenie o pofalowanej i pagórkowatej powierzchni
6.5 Warianty 2bi 2c drogi 65 prowadzone po wschodniej stronie miasta, biegną doliną Ełku wzdłuż koryta rzeki. Wariant 2b w sąsiedztwie jeziora Brajmura - wskazywanego w licznych opracowaniach studialnych do ochrony.
6.6 Droga 61 we wszystkich wariantach rozpoczyna swój bieg po stronie zachodniej miasta w obszarze wysoczyznowym, przechodząc po terenie falistym na północ od Grajewa i pagórkowatym na południu miasta.
6.7 Po wschodniej stronie miasta wkracza na teren Kotliny Biebrzy. Przechodzi przez dolinę rzeki Ełk zarówno po południowej i północnej stronie miasta .
6.8 W dolinie, na dużych powierzchniach występują mokradła . We wstępnych wariantach starano się omijać problematyczne obszary. Po stronie północno-wschodniej miasta występująduże powierzchnie torfów.
Geologia.
6.9 W strefie posadowienia w obszarze wysoczyzny występują następujące grunty:
¨ utwory akumulacji lodowcowej i wodnolodowcowej tj.
§ piaski, żwiry i pospółki
§ gliny, piaski gliniaste i gliny piaszczyste z domieszką kamieni
6.10 Są to grunty korzystne dla inwestycji drogowych.
6.11 W przypowierzchniowej warstwie gruntów w Kotlinie Biebrzy występują:
¨ grunty organiczne o różnym stopniu rozkładu i zmiennej miąższości (torfy) – grunty o dużej ściśliwości, nieskonsolidowane, nawodnione- grunty niekorzystne
¨ mułki oraz piaski z domieszką humusu - grunty o dużej ściśliwości, nieskonsolidowane, nawodnione- grunty niekorzystne
¨ grunty mineralne wykształcone jako piaski drobne i średnie, lokalnie – grunty na ogół nośne, jednak nośność uzależniona od stopnia zagęszczenia i nawodnienia
¨ grunty mineralne wykształcone jako piaski drobne i średnie , lokalnie przewarstwieniami żwirów – grunty korzystne dla inwestycji drogowych.
6.12 Warunki geologiczne prowadzenia obwodnic determinuje jednostka geomorfologiczna .
6.13 Trudne warunki charakteryzują obszary położone w Kotlinie Biebrzy. W podłożu występują grunty nienośne o nie zawsze zdefiniowanej miąższości. Miejscami są to tereny torfowisk.
6.14 Uwarunkowania geologiczne po stronie zachodniej miasta na terenach wysoczyznowych nie stwarzają utrudnień dla inwestycji drogowych.
surowce mineralne
6.15 W rejonie analizowanych przebiegów obwodnic występują udokumentowane złoża surowców:
¨ Piasek i piasek ze żwirem w złożu Elżbiecin, Janówek, Popowo
¨ Piasek ze żwirem w złożu Koszarówka
¨ Żwir z piaskiem i piasek ze żwirem w złożu Szymany
¨ Torf turzycow-mszysty i trzcinowy w Podzelówce.
6.16 Wymienione złoża obecnie są eksploatowane.
6.17 Planowane obwodnice nie kolidują z terenami górniczymi.
gleby
6.18 Gleby w analizowanym terenie są mało zróżnicowane pod względem typologicznym.
6.19 Dominują głównie 3 typy gleb pseudobielicowe, piaskowe i brunatne wyługowane.
6.20 Ziemie czarne i gleby torfowe występują w rozproszeniu, zwłaszcza na użytkach zielonych leżących w dolinie Ełku i obniżeniach terenu.
6.21 Grunty orne zaliczane są głównie do kompleksu żytniego słabego, natomiast użytki zielone uznawane są za średnie oraz słabe i bardzo słabe.
6.22 Czarnoziem i gleby torfowe występują w rozproszeniu głównie na użytkach zielonych położonych w dolinie Ełku
Wody podziemne.
6.23 Przypowierzchniowy poziom wodonośny cechuje się dużą zmiennością występowania zwierciadła wody. Zwierciadło wody jest na ogół swobodne, lokalnie może występować pod niewielkim ciśnieniem.
6.24 Na wysoczyźnie na około głębokości od kilku do kilkunastu metrów, natomiast w dolinach cieków występuje tuż pod powierzchnią, powodując podtopienia i zabagnienia.
6.25 Na wysoczyźnie, zwierciadło pierwszego poziomu wodonośnego może wystąpić na głębokości od 1 do 10m ppt.
6.26 W obrębie nieprzepuszczalnych glin spotyka się izolowane soczewki wodonośne.
6.27 Pozom wody w dolinie Ełku kształtuje się na głębokości od 0,0 do 2,5 m ppt.
6.28 W obrębie kotliny biebrzańskiej występują liczne podmokłości.
6.29 Na potrzeby miasta ujmowane są wody podziemne czwartorzędowe. Użytkowy poziom wodonośny na przeważającym obszarze izolowany jest od powierzchni.
6.30 Miasto i gmina położone są na obszarze głównego czwartorzędowego zbiornika wód podziemnych w Polsce (GZWP); nr 217 – „Pradolina rzeki Biebrzy” oraz fragmencie trzeciorzędowego zbiornika wód podziemnych.
6.31
Wody powierzchniowe.
6.32 Miasto położone jest w zlewni rzeki Ełk, która płynie przez wschodnie tereny miasta z północy na południe.
6.33 W dolinie występują tereny zmeliorowane z kanałami i rowami.
6.34 W dolinie rzeki w północno-wschodniej części miasta w sąsiedztwie prowadzonej wschodniej obwodnicy znajduje się jezioro Brajmura .i jezioro Tajno.
6.35 Jezioro Brajmura wyróżnia się w Kotlinie Biebrzy największymi pokładami gytii detrytusowej.
6.36 Ponadto w dolinie i na wysoczy