Realizowane przez GDDKiA w sposób systematyczny i konsekwentny od wielu lat działania, o szerokim spektrum, mające na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach krajowych przynoszą wymierne, pozytywne efekty w miejscach realizacji poszczególnych zadań, zwłaszcza w miejscach szczególnie niebezpiecznych, w postaci znaczącego zmniejszenia liczby wypadków i ich ofiar. Jednakże efekty te w stosunku do potrzeb wynikających z nadal wysokiego stopnia zagrożenia brd i przyjętych zobowiązań Polski co do redukcji liczby osób zabitych w wypadkach drogowych, są nadal niewystarczające. Wzrastające ciągle natężenia ruchu, wzrastający udział w ruchu pojazdów ciężarowych, wyższe prędkości rzeczywiste pojazdów na drogach krajowych oraz zjawisko migracji wypadków, utrudniają uzyskanie jednoznacznej i trwałej poprawy brd oraz utrzymanie trwałych trendów spadku wskaźników wypadkowych.
Wobec tych zjawisk i konieczności osiągnięcia do roku 2013 75% spadku liczby ofiar zabitych wypadków drogowych dla dróg krajowych, GDDKiA poddała wszechstronnej analizie dotychczas realizowany system działań w zakresie brd i przygotowała nowy, długofalowy program poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach krajowych do 2013 roku, w którym odchodzi się od likwidacji czarnych punktów na rzecz eliminowania zjawisk i przyczyn wypadków drogowych na całych ciągach dróg krajowych.
W związku z powyższym, w 2007 roku GDDKiA realizuje działania na rzecz poprawy brd przejściowo’, a mianowicie poprzez kontynuację realizację dotychczasowych programów wydzielonych i rozpoczętych w 1998 roku i jednocześnie wprowadzając Program Redukcji Liczby Ofiar Śmiertelnych pn.”8-8+88”, który to program zastąpi wszystkie programy dotychczasowe, począwszy od 2008 roku. Spowodowane to zostało zmianą podejścia (zmianą filozofii) GDDKiA do spraw brd tj. działania inżynierskie punktowe zastępuje się działaniami systemowymi na odcinkach dróg i poszczególnych drogach na odcinkach o największej liczbie ofiar śmiertelnych. Połączenie tych działań wspólnie z działaniami Policji mającymi na celu egzekucję przestrzegania przepisów ruchu drogowego oraz poprzez komunikację społeczną ma na celu zmianę zachowań kierujących pojazdami. Jest to pierwszy tak kompleksowy i prowadzony z różnymi instytucjami program.
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w ramach ustawowych działań, finansowanych z wydzielonej puli środków, realizuje kompleksowe działania na rzecz poprawy brd, w tym programy poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, program budowy chodników, program odnów, zadania realizowane w ramach SPO-T, bieżące utrzymanie i przebudowę dróg, monitorowanie dróg i audyt brd oraz od bieżącego roku program redukcji liczby ofiar śmiertelnych na drodze nr 8.
W I półroczu 2007 roku GDDKiA realizowała następujące programy w ramach bezpieczeństwa ruchu drogowego :
- BRD-zadania inwestycyjne,
- brd – zadania nieinwestycyjne,
- Przebudowy skrzyżowań,
- Program Redukcji Liczby Ofiar Śmiertelnych pn”8-8-88’’,
- program budowy chodników
- program odnów.
Pomimo występujących trudności wynikające z wprowadzenia od lipca ubr. przez Policję nowego systemu ewidencji wypadków i kolizji, statystyka wstępna wypadków i ich ofiar na drogach krajowych zarządzanych przez GDDKiA za 2006 rok przedstawia się następująco:
- liczba zabitych : 1.962
- liczba wypadków : 9.722
- liczba rannych : 13.406
W stosunku do 2005 roku na drogach krajowych nastąpiła poprawa wszystkich wskaźników wypadkowych tj.:
- liczba zabitych zmalała o 3,2 % (wobec 2025 zabitych w 2005 roku),
- liczba wypadków zmniejszyła się o 3,8 % (wobec 10109 wypadków w 2005 roku),
- liczba rannych zmalała o 5 % (wobec 14106 rannych w 2005 roku).
Podstawowe grupy tematyczne, w ramach których realizowane były działania na rzecz poprawy brd w I półroczu 2007 roku to :
I. Kontynuowanie działań realizowanych w ubiegłych latach
1. Wydzielony program likwidacji miejsc szczególnie niebezpiecznych
GDDKiA, na podstawie analizy policyjnych danych o wypadkach drogowych, w miejscach koncentracji wypadków uznanych za szczególnie niebezpieczne planuje i wykonuje zabiegi inżynierskie, polegające na przebudowie odcinków dróg i skrzyżowań lub zmianie organizacji ruchu w postaci budowy: rond, sygnalizacji świetlnej, zmiany geometrii skrzyżowań, azyli dla pieszych, chodników, ścieżek rowerowych, elementów rozdzielających ruch pieszy od ruchu pojazdów itp.
W I półroczu 2007 roku nadal kontynuowany był, podobnie jak w okresie pięciu ostatnich lat, podział programu poprawy brd na dwie grupy zadań:
1. zadania inwestycyjne ( wymagające pozwolenia na budowę ),
2. zadania wykonywane na tzw. "zgłoszenie'' (nieinwestycyjne).
W 2007 roku ze względu na zmianę podejścia do spraw brd w ramach tego programu na sieci dróg krajowych, zaplanowano realizację 14 zadań inwestycyjnych, za kwotę 43,6 mln. zł.
W grupie zadań nieinwestycyjnych na tzw. "zgłoszenie'', dla której zaplanowano wartość finansową 17 mln. zł, na realizację wspólnie z Policją ustawiania masztów do fotoradarów, na wykonanie kilku zadań inżynierskich, na opracowanie dokumentacji technicznej na zaakceptowane do realizacji zadania na 2008 rok oraz na przeprowadzenie kampanii medialnej.
Łącznie w ramach tego programu w I pólroczu 2007 roku zrealizowanych i zakończonych zostało 5 zadań, pozostałe znajdują się w trakcie realizacji.
2. Wydzielony program budowy chodników
W celu odseparowania i ochrony najsłabszych uczestników ruchu drogowego tj. pieszych i rowerzystów od ruchu pojazdów, od 2002 roku z wydzielonej puli środków finansowych, we współpracy z Samorządami – realizowany jest przez GDDKiA program budowy chodników.
Na 2007 rok, w ramach tego programu, na sieci dróg krajowych zaplanowano realizację 130 zadań, o zakresie rzeczowym 92 km za kwotę 35 mln. zł. W I półroczu 2007 roku wykonano 10 zadań o łącznej długości 5,2 km za kwotę 1,823 mln. zł
3. Wydzielony program odnów
W ramach programu realizowane są odnowy odcinków dróg krajowych.
Na 2007 rok zaplanowano wykonanie odnów na 151 odcinkach dróg o łącznej długości 578 km za kwotę 1.124 mln. zł, w tym elementy uspokojenia ruchu wykonane zostaną w 97 miejscowościach.
4. Zadania realizowane w ramach SPO – T, współfinansowane z funduszu strukturalnego ze środków EFRR
W ramach działania nr 2.3 SPO-T „Wdrażanie i monitoring środków poprawy brd’’ współfinansowanych z funduszu strukturalnego ze środków EFFR projekt pt.: „Przebudowa 25 szczególnie niebezpiecznych skrzyżowań na sieci dróg krajowych ‘’, zakończony został w zakresie rzeczowym w 2006 roku . W I półroczu 2007 roku trwały prace związane z okresem gwarancyjnym, w tym w niektórych przypadkach usuwanie wad i usterek oraz projekt był jeszcze realizowany w zakresie finansowym.
II. Nowe działania systemowe
Program Redukcji Liczby Ofiar Śmiertelnych pn.”8-8-88”
Pierwszym etapem wdrażającym Program bezpieczeństwa ruchu drogowego dla dróg krajowych na lata 2007 – 2013 „GAMBIT – Drogi Krajowe’’ jest Program Redukcji Liczby Ofiar Śmiertelnych pn.”8+8+88”.
Został on rozpoczęty w I półroczu 2007 roku i dotyczy w bieżącym roku działań na całej drodze krajowej nr 8 administrowanej przez GDDKiA od przejścia granicznego w Kudowie – Słonym do przejścia w Budzisku.
Politechnika Gdańską, Politechniką Krakowska i Fundacja Rozwoju Inżynierii są wykonawcami umowy na zlecenie GDDKiA na opracowanie „Programu bezpieczeństwa ruchu drogowego dla dróg krajowych na lata 2007 – 2013 „GAMBIT – Drogi Krajowe’’. Celem opracowania jest przygotowanie szczegółowego programu bezpieczeństwa ruchu drogowego jako narzędzia do ochrony życia uczestników ruchu drogowego na drogach krajowych. Działania te mają wynikać z diagnozy obecnego i prognozowanego stanu brd na drogach krajowych. Program „GAMBIT- Drogi Krajowe” bazuje na założeniach wynikających z Krajowego Programu BRD „GAMBIT 2005” i realizuje jego zadania priorytetowe w zakresie infrastruktury drogowej dotyczącym dróg krajowych. W I półroczu 2007 roku opracowane zostały następujące części Programu;
- cz. I Diagnoza stanu i systemu brd na drogach krajowych,
- cz. II Założenia do Programu
- cz. III Strategia
- cz. IV Program realizacyjny na 2007 rok
Planowane na 2007 rok działania GDDKiA na drodze nr 8 to:
1.Ustawianie masztów do fotoradarów – zaplanowano 64 lokalizacje w tym z pomiarami obustronnymi co daje 92 miejsca
2..Główne asortymenty zadań inżynierskich i ich szacunkowe zakresy:
Budowa sygnalizacji świetlnych – 30 szt
Budowa i renowacja dróg serwisowych – 8 km
Likwidacji zjazdów, przewiązek, wjazdów – 65 szt
Przekrój 2+1 – 4,5 km
Budowa chodników i ciągów pieszo – rowerowych – 25 km
Budowa zatok autobusowych – 20 szt
Przebudowa skrzyżowań lewoskręty – 12 szt
Uspokojenie ruchu przez miejscowości ( azyle, lewoskręty bramy itp.) – 26 odcinków
Linie ciągłe krawędziowe – zamiana na całości
Wygrodzenia chodników od jezdni – 90 km
Bariery ochronne – 12 km
Podział środków na zadania inżynierskie dla Oddziałów GDDKiA jest następujący :
Oddz. w Białymstoku – kwota 11,4 mln. zł,
Oddz. w Łodzi – kwota 15,7 mln. zł,
Oddz. w Poznaniu – kwota 13,0 mln. zł,
Oddz. w Warszawie– kwota 19,25 mln. zł,
Oddz. we Wrocławiu– kwota 15,3 mln. zł,
W I półroczu 2007 roku realizacja ustawienia masztów do fotoradarów zakończona została w Oddziale w Poznaniu - 4 szt oraz częściowo we Wrocławiu - 18 sztuk.
c) działania standardowe
1. Bieżące utrzymanie i przebudowa dróg
W ramach statutowych działań, GDDKiA wykonuje corocznie wiele robót o charakterze utrzymaniowym, poprawiających w bezpośredni lub pośredni sposób bezpieczeństwo ruchu drogowego.
W I pólroczu 2007 roku wykonywano następujące asortymenty robót :
• odnowy, regeneracje oraz remonty cząstkowe w celu likwidacji zagrożeń związanych ze stanem
technicznym nawierzchni drogowych,
• modernizacje skrzyżowań, korekta łuków poziomych i budowa zatok autobusowych
• uzupełnianie i odnowy oznakowania poziomego, oraz wymianę zniszczonych znaków pionowych w celu poprawy widoczności i organizacji ruchu,
• modernizacje sygnalizacji świetlnych, ustawianie i wymiana drogowych barier ochronnych i słupków kierunkowych dla podniesienia warunków bezpieczeństwa użytkowników ruchu,
• wzmacnianie, naprawa, uzupełnianie i ścinanie poboczy,
• wycinka drzew i krzewów, w celu poprawy widoczności na drogach.
2. Monitorowanie dróg
Służby GDDKiA dokonują codziennych objazdów dróg oraz zbierają informacje pochodzące z automatycznych stacji pomiarowych: liczników natężenia ruchu, stacji pogodowych, kamer zainstalowanych w newralgicznych punktach.
Informacje te pozwalają określić warunki poruszania się po drogach krajowych, w zakresie :
- wielkości natężeń ruchu drogowego i prędkości,
- warunków pogodowych, w tym zagrożenia gołoledzią, opadami śniegu, deszczu ze śniegiem i deszczu.
- warunków przejazdu w okresie zimowym,
- utrudnień w ruchu spowodowanych robotami drogowymi, karambolami, blokadami, kataklizmami i innymi
przyczynami.
W Oddziałach i Centrali GDDKiA funkcjonują punkty informacji drogowej przekazujące na bieżąco te informacje drogą telefoniczną , e-mailową , faksową oraz internetową.
Od 1 stycznia 2004 roku kontrolą ważenia pojazdów ciężarowych zajmuje się wyłącznie Inspekcja Transportu Drogowego.
3. Szkolenia, spotkania i wspólne przedsięwzięcia na rzecz poprawy stanu brd
a) W dniach 14-16 lutego 2007 roku Politechnika Krakowska wspólnie z Politechniką Gdańską zorganizowała Seminarium „Wdrażanie audytu BRD’’, które zostało przeprowadzone w Krakowie. W seminarium uczestniczyli pracownicy GDDKiA – audytorzy BRD. Jego celem było uzupełnienie wiedzy audytorów z zakresu projektowania i oceny istniejącej infrastruktury drogowej, praktyczna weryfikacja umiejętności audytorów poprzez warsztatowe zajęcia wykonywania audytu różnych rozwiązań drogowych, w tym audyt tych samych projektów przez różne zespoły, podsumowanie i ocena pilotażowego wdrażania audytu w GDDKiA oraz wymiana doświadczeń.
b) W dniach 31.01 – 01.02 2007 roku w Wiedniu odbyło się w ramach ERA-Net ROAD spotkanie, w którym uczestniczyło 3 przedstawicieli Centrali GDDKiA. Spotkanie dotyczyło problematyki bezpieczeństwa i ochrony dróg. Uczestniczyło w nim 11 krajów Unii Europejskiej. Kolejne spotkanie o innej tematyce odbyło się w drugim tygodniu lutego w Kolonii, zaś trzecie spotkanie w ramach ERA-Net ROAD zostało przeprowadzone w Polsce w ośrodku GDDKiA w Józefowie.
c) W dniach 15-16 marca 2007 r. w ośrodku GDDKiA w Józefowie k/ Warszawy przeprowadzono wspólne szkolenie – naradę dla przedstawicieli Oddziałów i Centrali GDDKiA, Biura Prewencjii oraz Biura Łączności i Informatyki, Komendy Głównej Policji, Komend Wojewódzkich Policji, osób wprowadzające dane do systemu w Komendach Powiatowych Policji, przedstawicieli ośrodków naukowych (IBDiM, ITS. Politechnika Gdańska), pracowników firmy Oracle oraz administracji dróg samorządowych na temat sposobu pozyskiwania danych o wypadkach drogowych z nowej, policyjnej bazy danych oraz obsługi tej bazy danych.
d) W dniach 11 – 12 kwietnia 2007 roku w w Józefowie przeprowadzone zostało Seminarium poświęcone przedstawieniu „Programu bezpieczeństwa ruchu drogowego dla dróg krajowych na lata 2007-2013 „GAMBIT- Drogi Krajowe’’ w zakresie ogólnej prezentacji Programu oraz szczegółowego omówienia części dotyczących Diagnozy stanu BRD na drogach krajowych i Założeń Programu i Strategii Programu oraz zaprezentowaniu „Systemu lokalizacji fotoradarów na sieci dróg krajowych w celu uzyskania maksymalnej redukcji liczby ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych” w zakresie ogólnej prezentacji Systemu, oraz szczegółowego omówienia zakresu dotyczącego całego przebiegu drogi nr 8, nr 7 i nr 12.
e) W miesiącu maju 2007 roku (23-25.05), wspólnie z przedstawicielami Ministerstwa Transportu i ITD. odbyła się wizyta robocza w Berlinie dotycząca funkcjonowania satelitarnego systemu poboru opłat w Niemczech pod kątem zastosowania wybranych rozwiązań w Polsce oraz funkcjonowania Centrum Zarządzania Ruchem w Berlinie. Ze strony GDDKiA uczestniczyło 2 przedstawicieli Centrali.
f) W dniach 23 – 25 kwietnia 2007 roku w Zegrzu k/Warszawy przeprowadzona została VII Konferencja Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego poświęcona eliminowaniu przyczyn wypadków śmiertelnych na polskich drogach pod hasłem „Zarządzanie ruchem – wpływ na bezpieczeństwo ruchu na drogach’’.
4. Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego
Na podstawie Zarządzenie nr 12 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w sprawie audytu brd, wprowadzono procedury pilotażowego audytu brd w GDDKiA, w ramach których wykonano 64 audyty brd wytypowanych wcześniej projektów drogowych.
W 2006 roku rozpoczęto prace związane z podsumowaniem przeprowadzonych dotychczas audytów brd w celu określenia ich poziomu merytorycznego, kwalifikacji osób przeprowadzających audyty, ustalenia listy podstawowych i najczęściej występujących błędów wykazywanych w raportach audytu, oraz efektywności wynikającej z przeprowadzanych audytów.
Kompleksowe podsumowanie przez Politechnikę Krakowską i Politechnikę Gdańską dotychczas wykonanych audytów brd w GDDKiA oraz ocena pilotażowego wdrożenia audytu brd w strukturach GDDKiA dokonane zostało w trakcie Seminarium „Wdrażanie audytu BRD’’, które odbyło się w Krakowie w dniach 14-16.02.2007roku.
5. Współpraca GDDKiA z partnerami, w zakresie brd
Kontynuowana jest wszechstronna współpraca z następującymi partnerami :
• Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
• Politechniki: Gdańska, Krakowska, Warszawska
• Policja,
• Szwedzka administracja drogowa ( w ramach MoU)
• Austriacka administracja drogowa (ASFINAG)
• Szwajcarska administracja drogowa (ASTRA)
• Niemiecka administracja drogowa
• Państwowy Niemiecki Instytut Drogownictwa – BASt.
• Instytut Badawczy Dróg i Mostów
• Instytut Transportu Samochodowego
• Biura Projektowe
• Samorządy lokalne