Ochrona przed zanieczyszeniem powietrza


Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz.U. Nr 87, poz. 796), określa:

1. dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu oraz dopuszczalne częstości ich przekraczania,

2. oznaczenie numeryczne substancji, pozwalające na jednoznaczną jej identyfikację,

3. marginesy tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu,

4. zróżnicowane dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu dla:

a) terenu kraju, z wyłączeniem obszarów parków narodowych i obszarów ochrony  uzdrowiskowej,

b) obszarów parków narodowych,

c) obszarów ochrony uzdrowiskowej,

5) alarmowe poziomy niektórych substancji w powietrzu, których nawet krótkotrwałe przekroczenie może powodować zagrożenie dla zdrowia ludzi,

6) okresy, dla których uśrednia się wyniki pomiarów - odrębnie dla dopuszczalnych poziomów substancji i odrębnie dla alarmowych poziomów substancji w powietrzu,

7) warunki, w jakich ustala się poziom substancji, takie jak temperatura i ciśnienie,

8) czas obowiązywania dopuszczalnych poziomów niektórych substancji dla terenu kraju, z wyłączeniem obszarów parków narodowych i obszarów ochrony uzdrowiskowej.

 

Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627, ze zmianami) ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez:
1. utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach,
2. zmniejszenie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.

 

W procesie projektowym proponuje się odpowiednie zabezpieczenia środowiska, uzasadnione wielkością emisji oraz prognozowanym poziomem zanieczyszczenia powietrza na drodze. O stopniu i zasięgu uciążliwości analizowanego przedsięwzięcia decyduje zanieczyszczenie powietrza tlenkami azotu (jeżeli występuje ponadnormatywne zanieczyszczenie w otoczeniu drogi, to będzie miało największy zasięg w przypadku tlenków azotu).
W celu ochrony otaczających terenów przed zanieczyszczeniem powietrza prowadzi się następujące działania:

  • Właściwe kształtowanie niwelety drogi, unikanie dużych pochyleń podłużnych,
  • Zakładanie pasów zieleni izolacyjnej
  • Prowadzenie dróg na estakadach, wiaduktach, wysokich nasypach, co wpływa korzystnie na przewietrzenie terenów sąsiadujących z drogą
  • Stosowanie osłon sztucznych i z zieleni
  • Prowadzenie dróg w tunelach.

Uciążliwości wynikające z emisji z pojazdów można skutecznie minimalizować przez nasadzenia pasów zieleni, stanowiących barierę w rozprzestrzenianiu zanieczyszczeń. Zieleń izolacyjna pełni również znaczącą rolę w poprawie mikroklimatu terenów zabudowanych. Zanieczyszczenia są skutecznie pochłaniane przez zwarte pasy zieleni, szerokości 10-20 m, z udziałem gatunków zimozielonych (pochłaniają one ponad 60% pyłów).


 

Ochrona przed hałasem
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627, ze zmianami) definiuje hałas jako: dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16 000 Hz. Jednym ze źródeł hałasu w środowisku jest hałas drogowy.

 

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r. poz. 112).

 

Tabela  Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, emitowanego przez drogi lub linie kolejowe

Lp.

Rodzaj terenu

Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku [dB]

LAeq D - przedział czasu
odniesienia równy 16 godzinom

LAeq N - przedział czasu
odniesienia równy 8 godzinom

1

a) Strefa ochronna „A” uzdrowiska

b) Tereny szpitali poza miastem

50

45

2

a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej

b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży2)

c) Tereny domów opieki społecznej

d) Tereny szpitali w miastach

61

56

3

a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego

b) Tereny zabudowy zagrodowej

c) Tereny rekreacyjno – wypoczynkowe2),

d) Tereny mieszkaniowo - usługowe

65

56

4

Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców3)

68

60

 

2) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją w porze nocy, nie obowiązuje dla nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy,Objaśnienia:

3) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.

 

W nowoczesnym budownictwie drogowym dąży się do unikania negatywnych oddziaływań akustycznych w pierwszym rzędzie poprzez odpowiednie planowanie trasy, aby omijała w jak największym stopniu obszary zabudowane i wrażliwe oraz poprzez właściwe usytuowanie drogi w terenie (okoliczne naturalne ukształtowanie terenu nie pozwala na bezpośrednią penetrację fal akustycznych w głąb otaczającego obszaru albo droga jest oddzielona od zabudowań terenem leśnym).

 

Na terenach sąsiadujących z drogami, a w szczególności z nowo budowanymi autostradami i drogami ekspresowymi, podstawową metodą ochrony przed hałasem jest stosowanie środków budowlanych. Wśród nich można wymienić następujące rodzaje urządzeń ochrony przeciwhałasowej:

  • Tunele drogowe,
  • Przekrycia przeciwhałasowe,
  • Ekrany akustyczne.

Działanie urządzeń ochrony przeciwhałasowej polega na odbijaniu fal akustycznych od powierzchni konstrukcji urządzenia albo pochłanianiu fal akustycznych przez konstrukcję urządzenia.

 

Ekrany akustyczne są najpowszechniej stosowanymi urządzeniami ochrony przeciwhałasowej. Są to pionowe ściany różnej wysokości, odbijające lub pochłaniające fale akustyczne, stanowiące przegrodę pomiędzy źródłem hałasu a odbiorcą. W chwili obecnej jest bardzo duża różnorodność ekranów: betonowe, metalowe, przezroczyste z tworzyw sztucznych, konstrukcje ekranujące wypełnione roślinnością, i in. Często na jednym ekranowanym odcinku drogi stosuje się różne typy ekranów połączone ze sobą.


W drogownictwie stosuje się również ekrany ziemne (wały ziemne lub skarpy obsadzone roślinnością) lub ekrany ziemne ze ścianami ekranującymi na ich szczycie.

 

Środkami ochronnymi przed hałasem drogowym są również tzw. metody zmniejszenia hałasu „u źródła” (zmiana konstrukcji pojazdów, stosowanie „cichych” nawierzchni drogowych, zmiany organizacji ruchu). W Polsce nie ma technicznych możliwości stosowania tzw. cichych nawierzchni, z uwagi na niekorzystne warunki klimatyczne (częste cykle zamarzania i odmarzania niszczą taką nawierzchnię). Duże potencjalne możliwości obniżenia poziomów hałasu drogowego na wybranych odcinkach dróg mogą przynosić zmiany organizacji ruchu, polegające głównie na: ograniczeniu prędkości ruchu, ograniczeniu ruchu w wybranych okresach czasu, zakazie ruchu dla pojazdów ciężkich. Ta metoda nie ma zastosowania w przypadku autostrad i dróg ekspresowych.