W związku ze zbliżającymi się wyborami do Sejmu i do Senatu, których termin został wyznaczony na 13.10.2019 r., Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad uprzejmie przypomina o wymogach formalnych i prawnych umieszczania reklam (w tym reklam wyborczych) w granicach pasów drogowych i na obszarze przyległym do dróg krajowych (mapa z przebiegiem sieci dróg krajowych na terenie woj. świętokrzyskiego jest zamieszczona na stronie internetowej Oddziału Kielce GDDKiA - www.archiwum.gddkia.gov.pl).
Umieszczenie reklam w pasie drogowym i jego sąsiedztwie regulują następujące przepisy:
- art. 39 ust. 1 pkt. 5 , art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2018 r., poz. 2068 – ze zm.),
- art. 45 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (jedn. tekst.: Dz. U. z 2018 r., poz. 1990 – ze zm.).
Mając na uwadze obowiązujące orzecznictwo sądowo-administracyjne, wskazuje się, „że nie ma żadnego dającego się racjonalnie uzasadnić powodu, aby materiał wyborczy, jako nośnik informacji wizualnej, znajdujący się w polu użytkowników drogi (i w pasie drogowym) traktowany był odmiennie niż inne nośniki informacji wizualnej znajdujące się w polu widzenia użytkowników drogi (i w pasie drogowym), niewyłączone wprost przez ustawodawcę”. (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2010 r., sygn. akt II GSK 728/09). Również „fakt, że art. 109 § 1 Kodeksu wyborczego definiuje materiał wyborczy – jako każdy pochodzący od Komitetu Wyborczego upubliczniony i utrwalony przekaz informacji mający związek z zarządzonymi wyborami – nie znaczy, że materiału tego nie można uznać za reklamę w rozumieniu art. 4 pkt 23 ustawy o drogach publicznych”. (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lipca 2017 r., sygn. akt II GSK 2937/15). Według przepisów reklama to nośnik informacji wizualnej w jakiejkolwiek materialnej formie wraz z elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, umieszczony w polu widzenia użytkowników drogi, niebędący znakiem w rozumieniu przepisów o znakach i sygnałach lub znakiem informującym o obiektach użyteczności publicznej ustawionym przez gminę.
Zatem, w celu umieszczenia reklam (typu materiały wyborcze umieszczane w pasie drogowym dróg krajowych), konieczne jest uzyskanie na podstawie ustawy o drogach publicznych zezwolenia zarządcy drogi wydanego w drodze decyzji administracyjnej z naliczeniem opłaty za zajęcie pasa drogowego. W przypadku samowolnego zajęcia pasa drogowego poprzez umieszczenie plakatu wyborczego, zarządca drogi jest zobowiązany, na podstawie ustawy o drogach publicznych, wymierzyć karę pieniężną w drodze decyzji administracyjnej.
Reklama (w tym plakat wyborczy) nie jest użytecznie związana z ruchem drogowym i nie należy do elementów infrastruktury drogowej, zatem jej umieszczenie w pasie drogowym jest uzależnione od stanowiska zarządcy drogi w formie decyzji.
Podkreślenia wymaga, że istotą reklamy jest przyciągnięcie uwagi Kierujących pojazdami, co w konsekwencji jej umieszczenia w pasie drogowym bądź na terenie przyległym do drogi ma istotny wpływ na bezpieczeństwo użytkowników drogi. Chwilowe rozproszenie uwagi kierujących pojazdami przez tablice reklamowe (w tym plakaty wyborcze), może być jednym z wielu powodów zaistnienia zdarzenia drogowego (kolizji bądź wypadku).
Natomiast, na terenach przyległych do pasów drogowych dróg, zarządca drogi uzgadnia odległość usytuowania tablicy reklamowej od zewnętrznej krawędzi jezdni drogi. Przepis art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2018 r., poz. 2068 – ze zm.) określa minimalne odległości m.in. tablic reklamowych od zewnętrznej krawędzi jezdni drogi publicznej, w sposób następujący:
1. dla dróg krajowych ogólnodostępnych:
2. dla dróg o ograniczonej dostępności - dróg ekspresowych:
Ponadto, za terenach przyległych do pasa drogowego dróg krajowych nie należy sytuować reklam w obrębie skrzyżowań dróg i zjazdów, ze względu na zapewnienie pola widoczności uczestnikom ruchu.
Ze względów formalnych Zainteresowani winni wnieść wniosek do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, adres do korespondencji: Oddział w Kielcach, 25-950 Kielce, ul. Paderewskiego 43/45 o uzgodnienie usytuowania reklamy na terenie przyległym do pasa drogowego drogi krajowej wraz z niezbędnymi dokumentami. Druk wniosku wraz z informacją RODO dostępny jest na stronie internetowej GDDKiA (na pasku przesuwnym, w ikonie – prostokąt z zagiętym rogiem).
Ponadto przypomina się, że wygląd tablic reklamowych winien spełniać wymagania art. 45 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (j.t. Dz. U. z 2018 r., poz. 1990 – ze zm.). Tablice reklamowe nie mogą: zawierać elementów odblaskowych, powodować oślepienia kierujących pojazdami oraz wprowadzać w błąd uczestników ruchu (kolorystyka tablic winna być inna aniżeli znajdująca się na znakach drogowych).