W cyklu naszych materiałów o historii drogownictwa prezentowaliśmy osoby odpowiadające za rozwój szlaków komunikacyjnych w Polsce po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości. Dziś pora na „bohatera drugiego planu”, który na długie lata kształtował światopogląd techniczny drogowców. Taką postacią jest Włodzimierz Skalmowski (1899 – 1980) - profesor Politechniki Warszawskiej, inżynier, chemik.

Chemik z zasługami dla drogownictwa

 

Karierę zawodową rozpoczął w 1925 roku, po uzyskaniu dyplomu inżyniera chemika. Rozwijając karierę naukową współpracował między innymi z Melchiorem Nestorowiczem. Był jego zastępcą w kierowaniu pierwszym w Polsce Drogowym Instytutem Badawczym (w 1939 roku objął kierownictwo). W okresie międzywojennym Włodzimierz Skalmowski prowadził badania nad polskim wapnem, smołami drogowymi i asfaltami produkcji krajowej, ich ulepszaniem i skutecznym wykorzystaniem do potrzeb drogownictwa. Przyczynił się do wydania pod patronatem Instytutu ponad 100 książek, swoich i wybitnych specjalistów z dziedziny drogownictwa. Wyznaczał metodykę badań różnych materiałów i technologii oraz ich zastosowanie w drogownictwie. Wciąż angażował studentów, naukowców do nowych wyzwań stwarzając warunki rozwoju i odkryć. Zajmując się nowatorską jak na te czasy chemią, przyciągał nie tylko polskich ale i zagranicznych słuchaczy.

 

Z Polski przez Wołyń, Kazachstan do Persji i Anglii

 

Po wybuchu II Wojny Światowej znalazł się z rodziną na Wołyniu, skąd został wywieziony przez wojska radzieckie na północ Kazachstanu do pracy w zakładach chemicznych. W 1942 roku przedostał się do oddziałów tworzonych przez generała Andersa z którymi ewakuował się do Persji. Był znanym naukowcem, stąd dowództwo brytyjskie szybko zatrudniło go jako doradcę technicznego i kierownika robót przy budowie dróg i lotnisk, a pod koniec wojny oddelegowało do pracy naukowej w Anglii.

Jego prace naukowe i współpraca z angielskimi uniwersytetami, fabrykami smół, laboratoriami zaowocowała wydaniem kilku publikacji, które bezpośrednio odnosiły się do potrzeb Polski. Przykładowo: „Nawierzchnie smołowe dla warunków polskich (1945)”, „Polskie normy smołowe (1945)”. Bardzo chętnie dzielił się wiedzą i czerpał ją z każdego źródła.

 

Nauczyciel pokoleń drogowców

 

Tymczasem w powojennej Polsce Aleksander Gajkowicz, ówczesny Dyrektor Departamentu Dróg Kołowych, realizował konsekwentnie plan doprowadzenia dróg do przejezdności. Gajkowicz również był żołnierzem Armii Andersa i nakłonił Skalmowskiego, by wraz z przedwojennymi znakomitościami drogownictwa: Janem Różyckim, Rudolfem Moliszem, Józefem Hemplem i Tadeuszem Banaszkiewiczem, wrócili do Polski by pomóc w odbudowie przedwojennego dorobku drogowego w duchu nowoczesności. Z tym zamysłem Pan Włodzimierz w 1947 powrócił do pracy na Politechnice Warszawskiej, wykładając chemię i technologię materiałów budowlanych i drogowych. W dwa lata zorganizował Katedrę Chemii i Technologii Materiałów Budowlanych na Wydziale Komunikacji. Katedra ta była pierwszym po wojnie na polskich uczelniach miejscem dydaktycznym i badawczym technologii materiałów budowlanych oraz nawierzchni drogowych. Badano spoiwa gipsowe oraz krzemionkowe, wykorzystanie odpadów przemysłowych, przetwórstwo tworzyw sztucznych do celów budownictwa, kamienie i kruszywa. W kolejnych latach zmieniała Wydziały, jednak Skalmowski kierował nią do 1969 roku, do czasu odejścia na emeryturę. Za jego pracę naukową, autorstwo kilkudziesięciu książek w zakresie techniki drogowej, zaangażowanie został wielokrotnie odznaczony m.in. Krzyżami Kawalerskimi i Oficerskimi Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi oraz Złotymi Honorowymi Odznakami Naczelnej Organizacji Technicznej.

 

Zmarł w 1980 roku w Warszawie i pochowany na cmentarzu Komunalnym Północnym (kwatera W VI-2-XIII-10). Jego imieniem nazwano jedna z ulic Warszawy, w dzielnicy Wawer.