viatoll 
PLPL
BIP 

ODDZIAŁY:

GDDKiA Oddział Gdańsk Oddział Olsztyn Oddział Białystok Oddział Warszawa Oddział Lublin Oddział Bydgoszcz Oddział Poznań Oddział Szczecin Oddział Zielona Góra Oddział Łódź Oddział Wrocław Oddział Opole Oddział Katowice Oddział Kraków Oddział Kielce Oddział Rzeszów Oddział Szczecin Oddział Gdańsk Oddział Olsztyn Oddział Białystok Oddział Zielona Góra Oddział Poznań Oddział Bydgoszcz Oddział Warszawa Oddział Wrocław Oddział Łódź Oddział Kielce Oddział Lublin Oddział Opole Oddział Katowice Oddział Kraków Oddział Rzeszów

Oddział w Bydgoszczy
ul. Fordońska 6
85-085 Bydgoszcz

tel. centr. 52 323 45 00
fax 52 323 45 04
NIP 554-22-52-485

e-mail: sekretariat_byd@gddkia.gov.pl

Oddział w Gdańsku
ul. Subisława 5
80-354 Gdańsk

tel. centr. 58 511 24 00
fax 58 511 24 05
NIP 584-24-56-536

e-mail: sekretariat_gdansk@gddkia.gov.pl

Oddział w Białystoku
ul. Zwycięstwa 2
15-703 Białystok

tel. centr. 85 664 58 00
fax 85 651 37 83
NIP 542-27-52-914

e-mail: sekretariat_bialystok@gddkia.gov.pl

Oddział w Katowicach
ul. Myśliwska 5
40-017 Katowice

tel. centr. 32 258 62 81
fax 32 259 87 10
NIP 954-24-02-923

e-mail: kat_sekretariat@gddkia.gov.pl

Oddział w Kielcach
ul. Paderewskiego 43/45
25-950 Kielce

tel. 41 34 03 900, 41 345 74 31
fax 41 366 48 04
NIP 657-03-86-703

e-mail: sekretariat_kielce@gddkia.gov.pl

Oddział w Krakowie
ul. Mogilska 25
31-542 Kraków

tel. centr. 12 417 25 00
fax 12 411 01 18
NIP 675-12-72-475

e-mail: sekretariat_krakow@gddkia.gov.pl

Oddział w Lublinie
ul. Ogrodowa 21
20-075 Lublin

tel. 81 532 70 61
fax 81 743 71 68
NIP 712-24-27-134

e-mail: sekretariat_lublin@gddkia.gov.pl

Oddział w Łodzi
ul. Irysowa 2
91-857 Łódź

tel. centr. 42 233 96 00
fax 42 233 96 08
NIP 725-17-13-273

e-mail: sekretariat_lodz@gddkia.gov.pl

Oddział w Olsztynie
ul. Warszawska 89
10-083 Olsztyn

tel. centr. 89 521 28 00
fax 89 527 23 07
NIP 739-32-79-711

e-mail: sekretariat_olsztyn@gddkia.gov.pl

Oddział w Opolu
ul. Niedziałkowskiego 6
45-085 Opole

tel. centr. 77 401 63 00
fax 77 454 44 68
NIP 754-00-03-773

e-mail: sekretariat_opole@gddkia.gov.pl

Oddział w Poznaniu
ul. Siemiradzkiego 5a
60-763 Poznań

tel. centr. 61 866 88 21
fax 61 864 63 69
NIP 779-21-73-262

e-mail: sekretariat_poznan@gddkia.gov.pl

Oddział w Rzeszowie
ul. Legionów 20
35-959 Rzeszów

tel. centr. 17 853 40 71 do 74
fax 17 853 64 84
NIP 813-11-06-223

e-mail: sekretariat_rzeszow@gddkia.gov.pl

Oddział w Szczecinie
Al. Bohaterów Warszawy 33
70-340 Szczecin

tel. centr. 91 432 53 00
fax 91 484 39 97
NIP 852-23-53-687

e-mail: sekretariat_szczecin@gddkia.gov.pl

Oddział w Warszawie
ul. Mińska 25
03-808 Warszawa

tel. centr. 22 209 25 00
fax 22 698 60 45
NIP 113-20-97-244

e-mail: sekretariat_warszawa@gddkia.gov.pl

Oddział w Wrocławiu
ul. Powstańców Śląskich 186
53-139 Wrocław

tel. centr. 71 334 73 00
fax 71 367 17 69
NIP 899-24-41-331

e-mail: sekretariat.wroclaw@gddkia.gov.pl

Oddział w Zielonej Górze
ul. Boh. Westerplatte 31
65-950 Zielona Góra

tel. centr. 68 327 10 68
fax 68 325 34 68
NIP 929-01-16-588

e-mail: sekretariat_zga@gddkia.gov.pl

Serwis GDDKiAGDDKiAZ historii drogownictwa

Oznakowanie poziome

12-01-2021

Podróżując samochodem w warunkach złej widoczności, po zmroku lub w nocy po drogach bez wymalowanych na nich linii lub takich gdzie są one ledwo widoczne każdy z nas doświadczył uczucia, że droga biegnie w innym kierunku lub gdzie indziej skręca. Doceniamy wówczas te białe „kreski” na środku drogi lub wzdłuż pobocza, których istnienie na drodze jeszcze niewiele ponad 100 lat temu nie było oczywiste.

Obecnie trudno sobie wyobrazić ważne szlaki komunikacyjne bez wymalowanych na nich linii oddzielających sąsiednie pasy ruchu. Spełniają one ważną rolę gdyż poprawiają bezpieczeństwo oraz porządkują ruch na drodze.

 

Choć sama idea separowania pasów ruchu nie jest współczesnym wynalazkiem to jednak do jej rozpropagowania przyczynił się XIX wieczny wynalazek jakim był samochód. Pierwsze wzmianki o wymalowanych liniach na drodze pochodzą z Rzymu z roku 1300 kiedy to na pierwszy rok jubileuszowy zjechało do miasta ponad 200 000 pielgrzymów. Wówczas papież Bonifacy VIII dla celów porządkowych nakazał namalowanie na środku każdej drogi linii, która nie miała na celu oddzielenia od siebie dwóch kierunków podróżowania ale raczej zdyscyplinowanie by piesi poruszali się  jedną stroną drogi a konie i wozy drugą. Jedna z tez, choć niepoparta dokumentami, głosi, że to wówczas po raz pierwszy w nowożytnej Europie została uregulowana zasada ruchu lewostronnego gdyż papież nakazał pieszym poruszanie się prawą stroną a jeźdźcom i wozom lewą stroną drogi.

 

600 lat temu w miastach próbowano wyznaczać kierunki ruchu za pomocą pasa kamieni jaśniejszego koloru wyłożonego na środku nawierzchni drogi. W Polsce Wojewoda Wielkopolski Jan Ostroróg w swoich traktatach z przełomu średniowiecza i oświecenia, wspominał o konieczności budowy dróg, na tyle szerokich by bez problemu mógł odbywać się nimi ruch w obydwu kierunkach. By nie dochodziło do wypadków zalecał sadzenie pomiędzy nimi krzewów. W Europie w XIX wieku powszechne było oddzielanie linią ruchu na mostach gdzie zderzenie dwóch pojazdów mogło mieć fatalne skutki nie tylko dla uczestników zdarzenia lecz również dla samej konstrukcji mostu. Mimo, iż od dawna dostrzegano potrzebę oddzielenia od siebie przeciwnych kierunków ruchu to przez dziesięciolecia powozy, rowery oraz samochody współdzieliły drogi bez większych problemów i rzadko dochodziło do jakiś fatalnych w skutkach zdarzeń. Nie było więc takiej palącej potrzeby znakowania samej jezdni. Wraz z rozwojem motoryzacji, wzrostem prędkości rozwijanych przez samochody, w połączeniu z szybko rosnącą  ich liczbą oraz kilometrami nowo budowanych dróg, z których wiele miało dość niebezpieczne odcinki, ​oznakowanie, w tym malowanie znaków poziomych na jezdni stało się koniecznością. Wraz ze wzrostem prędkości samochodów rosła tendencja do „ścinania” przez kierowców ciasnych zakrętów co prowadziło do przejeżdżania przez nich na przeciwny pas ruchu i fatalnych w skutkach zdarzeń. Wymusiło to konieczność szczególnego oznakowania tych niebezpiecznych miejsc. Zaczęto ustawiać w takich miejscach znaki ostrzegawcze. Zanim wprowadzono międzynarodowe standardy znaki takie ustawiane były na zasadzie dowolności przez lokalne władze. W Stanach Zjednoczonych np. takie tablice miały szczególnie oddziaływać na wyobraźnie kierowców gdyż przedstawiały „Kostuchę” lub ludzką czaszkę ze skrzyżowanymi pod nią piszczelami z dopiskiem na tabliczce „Za zakrętem” lub „Niebezpieczeństwo – zwolnij”. W 1909 roku wprowadzono pierwsze międzynarodowe znaki. Same oznaczenia pionowe okazały się jednak nie wystarczające – stąd idea znana i stosowana już wcześniej by w sposób trwały odseparować przeciwne kierunki ruchu. Pierwsze udokumentowane wzmianki o wymalowanych liniach podłużnych na drogach samochodowych pochodzą z 1911 roku z drogi w Hrabstwie Wayne w stanie Michigan. Inicjatorem wymalowania białej linii oddzielającej przeciwne kierunki ruchu był Edward Hines członek zarządu drogowego stanu Michigan. Inspiracją stała się nieszczelna cysterna z mlekiem, z której wyciek zostawił na drodze ślad w postaci białej linii. Ten prosty pomysł uchodzi za jedno z najważniejszych, pojedynczych urządzeń poprawiających bezpieczeństwa ruchu w historii transportu.

 

Później linie zaczęto wyznaczać na drogach całych Stanów Zjednoczonych. Sam sposób i kolor na jakie linie były malowane różnił się w zależności od stanu, istniała nawet różnica w sposobie malowania  jezdni w miastach i poza nimi. W latach 30 XX wieku próbowano  w USA ujednolicić sposób wykonania oznaczeń poziomych na drogach, ale jednakowe standardy udało się wprowadzić we wszystkich stanach dopiero w 1954 roku.

 

W Europie zwyczaj malowania pasów na jezdni zaczął się rozpowszechniać po zakończeniu I Wojny Światowej. Pierwsze linie zaczęto malować w Anglii w 1918 roku.  W 1931 roku pod egidą Ligi Narodów odbyła się w Genewie konferencja poświęcona ruchowi drogowemu, na której przyjęto konwencję o ujednoliceniu znaków drogowych. Na podstawie zapisów tej konwencji nastąpiła standaryzacja oznaczeń na drogach w Europie. Polska ratyfikowała tę konwencję w 1934 roku i na jej podstawie stworzono instrukcję Nr K2 o znakach drogowych i urządzeniach ostrzegawczo zabezpieczających na drogach publicznych, która weszła w życie w 1938 roku. Znalazły się w niej min. zapisy, iż w wypadku złej widoczności drogę należy zaopatrzyć w urządzenia zwiększające bezpieczeństwo takie jak pachołki z kamienia lub betonu na skraju drogi pomalowane na odpowiedni kolor, znaki w postaci białych i czerwonych pierścieni malowane farbą na drzewach lub słupach wzdłuż drogi oraz pasa szerokości 15 cm z przerwami wymalowanego na środku drogi w miejscach niebezpiecznych takich jak zakręty czy podjazdy. Instrukcja zalecała, iż oprócz miejsc niebezpiecznych należy oznaczyć linią styk nawierzchni ulepszonej z poboczem – choć w tym przypadku rekomendowano wyznaczenie tych linii przy pomocy krawężników kamiennych lub klinkierowych o zabarwieniu kontrastowym do nawierzchni. Same linie malowane na środku drogi powinny mieć kolor biały lub żółty na ciemnych nawierzchniach i odpowiednio kontrastowy, by był dobrze widoczny na innych rodzajach dróg ulepszonych. Instrukcję stosowano aż do 1960 roku kiedy ze względu na rosnący ruch oraz niewystarczające do jego potrzeb przepisy trzeba było zmienić. Wydana na podstawie nowych przepisów instrukcja  wprowadzała min. Tzw. linię podwójną ciągłą/przerywaną, która dopuszczała możliwość jej przekraczania od strony linii przerywanej.

 

W 1968 roku została podpisana Konwencja wiedeńska o ruchu drogowym. Mimo, iż władze  ratyfikowały ją dopiero w 1988 roku, polscy drogowcy kolejną instrukcję o znakach drogowych sporządzili według zaleceń konwencji dostosowując oznaczenia na drodze do standardów europejskich. Pionowe znaki drogowe zostały dostosowane stosowną instrukcją w 1975 roku a prace nad nowymi oznaczeniami poziomymi rozpoczęto dopiero na początku lat 80. Nowa instrukcja o oznaczeniach poziomych na drodze zaczęła obowiązywać od 1 stycznie 1984 roku. W porównaniu do poprzedniej instrukcji znacznie wzrosła liczba oznaczeń poziomych oraz ich zakres stosowania na jezdni. Jedną z bardziej istotnych zmian w nowej instrukcji było wprowadzenie tzw. podwójnej linii ciągłej oraz znakowanie całych ciągów na drogach międzynarodowych, wojewódzkich oraz ważniejszych trasach przelotowych w miastach.

 

Chociaż najpowszechniej na drogach linie malowane są na kolor biały lub żółty to na świcie można spotkać linie niebieskie, czerwone czy też zielone. Ciągłe niebieski linie można spotkać np. na wybrzeżach Nowej Zelandii, zwykle wskazują główne strefy ewakuacji w przypadku tsunami. Zaleca się mieszkańcom udanie za najbliższą niebieską linię w przypadku dużego trzęsienia ziemi, gdyż linia ta oznacza bezpieczną strefę poza zasięgiem tsunami. W Kalifornii ciągła niebieska linia na krawężniku oznacza strefę parkowania dla osób z niepełnosprawnością.

 

Ciągła czerwona linia w wielu częściach Wielkiej Brytanii umieszczona wzdłuż pobocza drogi wskazuje, że parkowanie i zatrzymywanie się na tym odcinku jest zabronione. W Holandii można spotkać ciągłe, zielone linie wykonane ze specjalnej farby bioluminescencyjnej. Specjalnie opracowana farba, pochłania światło przez cały dzień i może świecić jasno przez 8 godzin w nocy. Ta innowacja ma zaoszczędzić energię, zmniejszając zapotrzebowanie na latarnie uliczne przy  drogach.

 

Autor: Robert Małek

Źródła:

WHD/K/2241 - Instrukcja o znakach i sygnałach drogowych, Wydawnictwa Komunikacyjne, Warszawa 1960 r.

WHD/K/1485 - Instrukcja o znakach drogowych poziomych, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, W-wa 1984r.

MD/A/143 - Instrukcja o znakach drogowych i urządzeniach ostrzegawczo zabezpieczających na drogach publicznych, Ministerstwo Komunikacji, Warszawa 1938r

MD/A/303 – E. Bratro - Austrjackie przepisy dla budowy nowoczesnych dróg przeznaczonych dla ruchu mieszanego – Wiadomości Drogowe nr. 107 – 1936 r.

 

http://www.trafficsignsandmeanings.co.uk/history-road-markings-how-were-first-designed.html -odczyt 2020r.

https://interestingengineering.com/the-interesting-reason-behind-why-some-road-lines-are-white-and-others-are-yellow - odczyt 2020 r

https://asmedigitalcollection.asme.org/memagazineselect/article/138/02/42/380386/The-Lines-on-the-Road-Infrastructure-in - odczyt 2020r

https://jalopnik.com/heres-where-painted-lines-on-the-road-came-from-1839830027 - odczyt 2020r.