viatoll 
PLPL
BIP 

ODDZIAŁY:

GDDKiA Oddział Gdańsk Oddział Olsztyn Oddział Białystok Oddział Warszawa Oddział Lublin Oddział Bydgoszcz Oddział Poznań Oddział Szczecin Oddział Zielona Góra Oddział Łódź Oddział Wrocław Oddział Opole Oddział Katowice Oddział Kraków Oddział Kielce Oddział Rzeszów Oddział Szczecin Oddział Gdańsk Oddział Olsztyn Oddział Białystok Oddział Zielona Góra Oddział Poznań Oddział Bydgoszcz Oddział Warszawa Oddział Wrocław Oddział Łódź Oddział Kielce Oddział Lublin Oddział Opole Oddział Katowice Oddział Kraków Oddział Rzeszów

Oddział w Bydgoszczy
ul. Fordońska 6
85-085 Bydgoszcz

tel. centr. 52 323 45 00
fax 52 323 45 04
NIP 554-22-52-485

e-mail: sekretariat_byd@gddkia.gov.pl

Oddział w Gdańsku
ul. Subisława 5
80-354 Gdańsk

tel. centr. 58 511 24 00
fax 58 511 24 05
NIP 584-24-56-536

e-mail: sekretariat_gdansk@gddkia.gov.pl

Oddział w Białystoku
ul. Zwycięstwa 2
15-703 Białystok

tel. centr. 85 664 58 00
fax 85 651 37 83
NIP 542-27-52-914

e-mail: sekretariat_bialystok@gddkia.gov.pl

Oddział w Katowicach
ul. Myśliwska 5
40-017 Katowice

tel. centr. 32 258 62 81
fax 32 259 87 10
NIP 954-24-02-923

e-mail: kat_sekretariat@gddkia.gov.pl

Oddział w Kielcach
ul. Paderewskiego 43/45
25-950 Kielce

tel. 41 34 03 900, 41 345 74 31
fax 41 366 48 04
NIP 657-03-86-703

e-mail: sekretariat_kielce@gddkia.gov.pl

Oddział w Krakowie
ul. Mogilska 25
31-542 Kraków

tel. centr. 12 417 25 00
fax 12 411 01 18
NIP 675-12-72-475

e-mail: sekretariat_krakow@gddkia.gov.pl

Oddział w Lublinie
ul. Ogrodowa 21
20-075 Lublin

tel. 81 532 70 61
fax 81 743 71 68
NIP 712-24-27-134

e-mail: sekretariat_lublin@gddkia.gov.pl

Oddział w Łodzi
ul. Irysowa 2
91-857 Łódź

tel. centr. 42 233 96 00
fax 42 233 96 08
NIP 725-17-13-273

e-mail: sekretariat_lodz@gddkia.gov.pl

Oddział w Olsztynie
ul. Warszawska 89
10-083 Olsztyn

tel. centr. 89 521 28 00
fax 89 527 23 07
NIP 739-32-79-711

e-mail: sekretariat_olsztyn@gddkia.gov.pl

Oddział w Opolu
ul. Niedziałkowskiego 6
45-085 Opole

tel. centr. 77 401 63 00
fax 77 454 44 68
NIP 754-00-03-773

e-mail: sekretariat_opole@gddkia.gov.pl

Oddział w Poznaniu
ul. Siemiradzkiego 5a
60-763 Poznań

tel. centr. 61 866 88 21
fax 61 864 63 69
NIP 779-21-73-262

e-mail: sekretariat_poznan@gddkia.gov.pl

Oddział w Rzeszowie
ul. Legionów 20
35-959 Rzeszów

tel. centr. 17 853 40 71 do 74
fax 17 853 64 84
NIP 813-11-06-223

e-mail: sekretariat_rzeszow@gddkia.gov.pl

Oddział w Szczecinie
Al. Bohaterów Warszawy 33
70-340 Szczecin

tel. centr. 91 432 53 00
fax 91 484 39 97
NIP 852-23-53-687

e-mail: sekretariat_szczecin@gddkia.gov.pl

Oddział w Warszawie
ul. Mińska 25
03-808 Warszawa

tel. centr. 22 209 25 00
fax 22 698 60 45
NIP 113-20-97-244

e-mail: sekretariat_warszawa@gddkia.gov.pl

Oddział w Wrocławiu
ul. Powstańców Śląskich 186
53-139 Wrocław

tel. centr. 71 334 73 00
fax 71 367 17 69
NIP 899-24-41-331

e-mail: sekretariat.wroclaw@gddkia.gov.pl

Oddział w Zielonej Górze
ul. Boh. Westerplatte 31
65-950 Zielona Góra

tel. centr. 68 327 10 68
fax 68 325 34 68
NIP 929-01-16-588

e-mail: sekretariat_zga@gddkia.gov.pl

Serwis GDDKiAGDDKiAZ kart historii

Protoplastka dzisiejszej ustawy o drogach publicznych

08-12-2019

10 grudnia 1920 roku została wydana pierwsza w Polsce Ustawa o budowie i utrzymaniu dróg publicznych w Rzeczypospolitej Polskiej. O jej uniwersalności świadczy fakt, że obowiązywała z nowelizacjami, aż do 1962 roku. Niektórych jej zapisów można również dopatrzeć się w obecnie obowiązującej ustawie.

GDDKiA

  • Polska po odzyskaniu niepodległości wymagała również „drogowego ładu”
  • Cztery kategorie dróg z czego trzy w gestii samorządów ale z możliwym dofinansowaniem przez państwo
  • Ustawa regulowała kwestie myta i przewidywała powoływanie spółek drogowych

 

Polska po odzyskaniu niepodległości odziedziczyła po zaborcach chaos organizacyjny różnych drogowych systemów administracyjnych oraz sieć dróg o zróżnicowanym zaawansowaniu technicznym. Mimo niekorzystnych warunków ekonomicznych, wysokiej inflacji, niestabilnej pozycji na arenie międzynarodowej i wciąż trwających walkach o granice Rzeczypospolitej, drogowcy w młodym państwie polskim tworzyli od nowa struktury administracji drogowej. Służyć temu miały przepisy, które pozwolą ujednolicić i zintegrować kilka różnych systemów administracji drogowej w jeden sprawnie działający mechanizm. Ich głównym architektem był Władysław Melchior Nestorowicz. Projekt ustawy drogowej oparł na znajomości przepisów oraz administracji drogowych wielu krajów Europy i świata. Po ich analizie stworzył przepisy najlepiej dopasowane do warunków polskich.

 

Kto za jakie drogi odpowiada

Przyjęta w grudniu 1920 roku ustawa ustaliła cztery kategorie dróg: państwowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne, przy czym za trzy ostatnie odpowiadały samorządy. Zarząd nad drogami państwowymi należał Ministra Robót Publicznych, a nad samorządowymi do Ministerstwa Robót Publicznych w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych. Koszt utrzymania dróg państwowych pokrywany był ze Skarbu Państwa, a samorządowych z budżetu samorządów. Przenosiła ona więc część kosztów utrzymania dróg na samorządy, jednak przewidywała dofinansowanie ich z budżetu państwa według odrębnych przepisów wykonawczych do ustawy.

 

Ustawa przewidywała możliwość czasowego lub stałego przejmowania gruntów i budynków, jeżeli takie działania były niezbędne do budowy drogi. Zezwalała na odwołania się od tej decyzji w przypadku gdy strona czuła się pokrzywdzona np. wysokością odszkodowania za zajęcie majątku.

 

Ustawa oprócz tego, że określała które ministerstwo zarządza drogami państwowymi, a które samorządowymi to przewidywała możliwość przejmowania kompetencji sprawowania zarządu. W przypadku stwierdzenia wadliwego lub nierzetelnego zarządzania przez organ do tego zobowiązany nad drogami zarządzanie przejmował organ nadrzędny, w tym Ministerstwo Robót Publicznych.

 

Jeden z zapisów ustawy stanowił, że służba drogowa musi wykazać się odpowiednimi kwalifikacjami do wypełniania zadań, określonymi przez Ministerstwo Robót Publicznych.

 

Myto, spółki drogowe, świadczenia w naturze

Artykuł 24 ustawy znosił wszelkiego rodzaju myta na drogach, a zezwalał na ich pobieranie jedynie na mocy specjalnego zezwolenia wydawanego przez MRP lub inny upoważniony do tego organ samorządowy, na okres nie dłuższy niż 10 lat. Ustawa przewidywała możliwość powstawania spółek drogowych jeżeli takie będą konieczne dla rozbudowy sieci drogowej.

 

Osobny paragraf poświęcono świadczeniom w naturze. Ustawa przewidywała możliwość świadczeń w naturze przez wszystkich mieszkańców gmin opłacających podatki, proporcjonalnie do ich dochodów. Określała ich zakres oraz rodzaj. Szarwark szczególnie przewidziano wykorzystać w przypadku zagrożenia przerwania komunikacji, spowodowanego klęskami żywiołowymi takimi jak: zaspy śnieżne, powodzie, usuwiska.

 

Wszystkie dotychczas obowiązujące ustawy i przepisy o budowie i utrzymaniu dróg, sprzeczne z tą ustawą zostały zniesione.

Do ustawy sporządzono załącznik z wykazem dróg państwowych. Wykaz dróg państwowych w momencie publikowania ustawy był jeszcze niepełny gdyż nie były do końca ustalone granice II Rzeczypospolitej. Spis nie obejmował dróg na terenach Śląska Górnego i Cieszyńskiego oraz Wileńszczyzny.

 

Trudne początki

Ustawa weszła w życie z dniem podpisania lecz mogła zostać wprowadzona w życie jedynie częściowo. Oparta w znacznym stopniu na samorządach gospodarka drogowa nie mogła funkcjonować w pełni bez stosownych ustaw o samorządzie wojewódzkim, a uchwalenie tych przepisów w II RP, ze względu na zaszłości historyczne, stanowiło problem. Stąd przez następnych kilka lat, w wielu dziedzinach gospodarki drogowej, trwał okres przejściowy częściowo oparty jeszcze na ustawach państw zaborczych lub zarządzeniach przejściowych Rządu Polskiego.