viatoll 
PLPL
BIP 

ODDZIAŁY:

GDDKiA Oddział Gdańsk Oddział Olsztyn Oddział Białystok Oddział Warszawa Oddział Lublin Oddział Bydgoszcz Oddział Poznań Oddział Szczecin Oddział Zielona Góra Oddział Łódź Oddział Wrocław Oddział Opole Oddział Katowice Oddział Kraków Oddział Kielce Oddział Rzeszów Oddział Szczecin Oddział Gdańsk Oddział Olsztyn Oddział Białystok Oddział Zielona Góra Oddział Poznań Oddział Bydgoszcz Oddział Warszawa Oddział Wrocław Oddział Łódź Oddział Kielce Oddział Lublin Oddział Opole Oddział Katowice Oddział Kraków Oddział Rzeszów

Oddział w Bydgoszczy
ul. Fordońska 6
85-085 Bydgoszcz

tel. centr. 52 323 45 00
fax 52 323 45 04
NIP 554-22-52-485

e-mail: sekretariat_byd@gddkia.gov.pl

Oddział w Gdańsku
ul. Subisława 5
80-354 Gdańsk

tel. centr. 58 511 24 00
fax 58 511 24 05
NIP 584-24-56-536

e-mail: sekretariat_gdansk@gddkia.gov.pl

Oddział w Białystoku
ul. Zwycięstwa 2
15-703 Białystok

tel. centr. 85 664 58 00
fax 85 651 37 83
NIP 542-27-52-914

e-mail: sekretariat_bialystok@gddkia.gov.pl

Oddział w Katowicach
ul. Myśliwska 5
40-017 Katowice

tel. centr. 32 258 62 81
fax 32 259 87 10
NIP 954-24-02-923

e-mail: kat_sekretariat@gddkia.gov.pl

Oddział w Kielcach
ul. Paderewskiego 43/45
25-950 Kielce

tel. 41 34 03 900, 41 345 74 31
fax 41 366 48 04
NIP 657-03-86-703

e-mail: sekretariat_kielce@gddkia.gov.pl

Oddział w Krakowie
ul. Mogilska 25
31-542 Kraków

tel. centr. 12 417 25 00
fax 12 411 01 18
NIP 675-12-72-475

e-mail: sekretariat_krakow@gddkia.gov.pl

Oddział w Lublinie
ul. Ogrodowa 21
20-075 Lublin

tel. 81 532 70 61
fax 81 743 71 68
NIP 712-24-27-134

e-mail: sekretariat_lublin@gddkia.gov.pl

Oddział w Łodzi
ul. Irysowa 2
91-857 Łódź

tel. centr. 42 233 96 00
fax 42 233 96 08
NIP 725-17-13-273

e-mail: sekretariat_lodz@gddkia.gov.pl

Oddział w Olsztynie
ul. Warszawska 89
10-083 Olsztyn

tel. centr. 89 521 28 00
fax 89 527 23 07
NIP 739-32-79-711

e-mail: sekretariat_olsztyn@gddkia.gov.pl

Oddział w Opolu
ul. Niedziałkowskiego 6
45-085 Opole

tel. centr. 77 401 63 00
fax 77 454 44 68
NIP 754-00-03-773

e-mail: sekretariat_opole@gddkia.gov.pl

Oddział w Poznaniu
ul. Siemiradzkiego 5a
60-763 Poznań

tel. centr. 61 866 88 21
fax 61 864 63 69
NIP 779-21-73-262

e-mail: sekretariat_poznan@gddkia.gov.pl

Oddział w Rzeszowie
ul. Legionów 20
35-959 Rzeszów

tel. centr. 17 853 40 71 do 74
fax 17 853 64 84
NIP 813-11-06-223

e-mail: sekretariat_rzeszow@gddkia.gov.pl

Oddział w Szczecinie
Al. Bohaterów Warszawy 33
70-340 Szczecin

tel. centr. 91 432 53 00
fax 91 484 39 97
NIP 852-23-53-687

e-mail: sekretariat_szczecin@gddkia.gov.pl

Oddział w Warszawie
ul. Mińska 25
03-808 Warszawa

tel. centr. 22 209 25 00
fax 22 698 60 45
NIP 113-20-97-244

e-mail: sekretariat_warszawa@gddkia.gov.pl

Oddział w Wrocławiu
ul. Powstańców Śląskich 186
53-139 Wrocław

tel. centr. 71 334 73 00
fax 71 367 17 69
NIP 899-24-41-331

e-mail: sekretariat.wroclaw@gddkia.gov.pl

Oddział w Zielonej Górze
ul. Boh. Westerplatte 31
65-950 Zielona Góra

tel. centr. 68 327 10 68
fax 68 325 34 68
NIP 929-01-16-588

e-mail: sekretariat_zga@gddkia.gov.pl

Serwis GDDKiAGDDKiAZ kart historii

Drogowy mundur

13-02-2019

Wiecie, że drogowcy jeszcze do lat 70. XX wieku mieli mundury służby drogowej? A wiek wcześniej nosili szpadę i ostrogi?

W latach 20. XIX wieku służba drogowa zorganizowana była na wzór istniejącego w Rosji Cesarskiego Korpusu Inżynierów Komunikacji i posiadała swoje odrębne przepisy mundurowe. Choć formalnie nie podlegała on władzom wojskowym to urzędnicy posiadali stopnie wojskowe. Wyjątkiem było Królestwo Polskie, gdzie w Królewskim Korpusie Dróg i Mostów ich nie wprowadzono ale korpus podzielono na dziewięć klas. Wszystkie klasy, oprócz dziewiątej, miały ciemnogranatowe mundury z jasno-niebieskimi wypustkami.

 

Mundur klasy I był bogato ozdobiony różnymi przybraniami, potem w miarę zmniejszania się klas ozdoby stawały się skromniejsze. Wszystkim tym klasom przysługiwały szpady i ostrogi. Klasa I miała trzy stopnie i obejmowała tylko trzy osoby, po jednej w każdym stopniu w następującej kolejności: Minister Spraw Wewnętrznych i Policji - Tadeusz Mostowski; ks. Stanisław Staszic - Dyrektor Jeneralny Przemysłu i Kunsztów oraz Franciszek Ksawery Christiani - Dyrektor Jeneralny Dróg i Mostów. Do klasy II należeli Inspektorzy Jeneralni, do klasy III - inżynier naczelny. Klasę IX stanowiła kompania rzemieślnicza, która nosiła szare mundury.


100 lat później umundurowanie służby drogowej w zmienionym wyglądzie pojawiło się w ustawie o państwowej służbie cywilnej z dnia 17 lutego 1922 roku. Art. 35 stanowił iż: „Urzędnik ma prawo do tytułu, przywiązanego do nadanego mu stanowiska służbowego, względnie stopnia służbowego. Urzędnik ma prawo do noszenia munduru lub odznak służbowych, odpowiadających działowi zarządu państwowego i piastowanemu stopniowi służbowemu, o ile mundur lub odznaki służbowe wprowadzone zostaną specjalnemi przepisami.”


Na podstawie zapisów tej ustawy wprowadzono w Polsce Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27.VI.1930 r. o umundurowaniu państwowych urzędników służby drogowej, wykonujących kontrolę ruchu na drogach publicznych. (Dz. U. R. P. nr. 56/30 r., p. 466). Przepisy te szczegółowo określały wzory mundurów, oznak służbowych oraz stopni. Zasadniczym kolorem munduru był jasno brązowy, zaś dystynkcji amarantowy. Guziki munduru przewidywano w dwóch rozmiarach: 23 i 17 mm, wykonane z żółtego metalu (złote) z orłem państwowym. Mundur składał się z kurtki, spodni, płaszcza, czapki, pasa rzemiennego, oznak oraz broni palnej, krótkiej wzoru ustalonego przez MRP z Ministerstwem Spraw Wojskowych i Ministerstwem Spraw Wewnętrznych.

 

Uregulowano wygląd poszczególnych elementów munduru: 

  • Kurtka kroju wojskowego, rozcięta z tyłu od pasa w dół, zapinana na 7 guzików z 4 kieszeniami, zapinanymi na jeden guzik. Długość kurtki powinna być taka, aby jej dół z tyłu dotykał płaszczyzny siedzenia przy pozycji siedzącej. Kołnierz kurtki stojąco wykładany z patkami z amarantowego aksamitu. Na patkach umieszczono oznakę drogową z żółtego metalu oraz oznakę stopnia służbowego. Rękawy kurtki zakończone mankietem szerokości 10 cm. 
  • Spodnie do munduru w zależności od butów. Krótkie do butów, owijaczy lub sztylp, albo długie, kroju cywilnego, równej szerokości w dole i w kolanie (bez mankietów) do trzewików. - Płaszcz dwurzędowy, po 6 guzików z każdej strony, z kołnierzem leżąco wykładanym, z patkami i oznaką, jak na kołnierzu kurtki, dwie kieszenie kryte po bokach, rękawy zakończone mankietem. W tyle płaszcza, wciętego w stanie, pęto (dragonik) prostokątne, zapinane na dwa duże guziki, a u dołu z tyłu rozcięcie z czterema małymi guzikami. 
  • Czapka okrągła, kroju czapek oficerów marynarki, z sukna koloru munduru, wysokości 5 cm. w otoku, z daszkiem i podpinką ze skóry czarnej lakierowanej wokoło dolnej i górnej krawędzi otoku sukienne wypustki koloru amarantowego. Na czapce znajduje się orzeł państwowy bez tarczy z białego metalu (srebrny) o wysokości 4 cm, zaś pod nim nad podpinką - oznaka drogowa wysokości 2 cm.


Gwiazdki na patkach munduru koloru złotego były haftowane a oznaki stopni służbowych przedstawiały się następująco:

  • Urzędnik XII st. sł. - patki bez gwiazdek.
  • Urzędnik XI st. sł. - na patkach po jednej gwiazdce
  • Urzędnik X st. sł. - na patkach po dwie gwiazdki
  • Urzędnik IX st. sł. - na patkach po trzy gwiazdki 
  • Urzędnik VIII st. sł. - na patkach wzdłuż dolnego brzegu taśma haftowana szerokości 5 mm i po jednej gwiazdce 
  • Urzędnik VII st. sł. - taśma jak urzędnik VIII st. sł. i dwie gwiazdki.

Oficjalnie umundurowanie dla pracowników drogowych ulegało zmianom do lat 70 - tych XX wieku, gdy ostatecznie zrezygnowano z mundurów służby drogowej.